Prematüre Retinopatisi Nedir? Prematüre Retinopatisinin Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Prematüre retinopatisi (ROP), doğduğunda sağlıklı bebeklerde olması gereken ağırlığa sahip olmayan ve genellikle erken doğan bebeklerde görülmektedir. Prematüre bebeklerde retina tabakasının damarsız alanlarında oluşan ve sinir hasarına yol açarak görme kaybına neden olmaktadır.

Prematüre retinopatisi (ROP) göz hastalığının ebeveynler (anne-baba) tarafından fark edilen bir belirtisi bulunmamaktadır.

Prematüre retinopatisinin tespit edilerek erkenden tedaviye başlanması için düzenli kontroller önemlidir.

Prematüre Retinopatisi Nedir?

Prematüre retinopatisi (ROP), 32 haftanın veya 1500 gramın altında doğan bebeklerde görülen önemli bir göz sağlığı sorunudur. Bu bebeklerde erken doğuma bağlı olarak retina damarları tamamlanmamıştır. Doğumdan sonra eksik kalan retina damarları gelişirken retinanın yüzeyinde ilerlemek yerine retinayı yerinden kaldıracak, retinada yırtıklara ve kanamalara neden olacak şekilde retinanın önündeki vitreus jeline doğru ilerleyebilir. Damarların bu şekilde gelişmesi tamamen körlüğe sebep olacak sorunlara yol açabilir.

Prematüre Retinopatisinin Evreleri Nelerdir?

Prematüre retinopatisi evrelemesinde; zon, evre ve plus hastalık olmak üzere 3 ayrı kavram vardır.

Zon: Zonlar 1’den 3’e kadar sınıflanır ve retinadaki sağlam damarların retinanın ne kadarını kapladığını tanımlar. Zon 1’de çok az sağlam damar mevcutken, zon 3’te sağlam damarların olmadığı çok az boş alan mevcuttur. Zon 1’den 3’e doğru gittikçe risk azalır

Plus (artı) hastalık: Damarlarda kıvrımlanma artışı ve genişleme ile kendini gösterir. Var ya da yok olarak sınıflama yapılır.

Evre: Evre arttıkça ROP hastalığına bağlı görme kaybı riski artmaktadır

• Evre 0: Retina damarları gelişmemiştir fakat diğer evre bulgularının hiçbiri yoktur.
• Evre 1: Retina damarlarının olduğu ve olmadığı alanın sınırında demarkasyon hattı adı verilen belirgin bir sınır gelişmiştir.
• Evre 2: Demarkasyon hattı kalınlaşır ve ridge adını alır.
• Evre 3: Bozuk retina damarları oluşur ve retina yüzeyinden yukarıya vitreusa doğru ilerlemeye başlar
• Evre 4: Retinanın bir kısmı alttaki tabakadan ayrılmıştır (kısmi retina dekolmanı)
• Evre 5: Tüm retina alttaki tabakadan ayrılmıştır (total retina dekolmanı)

Prematüre Retinopatisinin Nedenleri Nedir?

Prematüre retinopatisinin ana nedeni erken doğumdur. Premature retinopatisi gelişimi ancak 32 haftadan önce (nadiren 34 haftanın altında da görülür) veya 1500 gramın altında doğan bebeklerde görülür.

Premature Retinopatisi Gelişimi Açısından Risk Taşıyan Bebekler Hangileridir?

Doğum haftası ve doğum ağırlığı azaldıkça prematüre retinopatisi riski artmaktadır. Akciğer gelişimin bozuk olması, bebeğin solunum cihazlarına bağlı kalması, enfeksiyonlar, beyin kanaması, düşük IGF-1 seviyeleri, kan şekerinin yüksek olması ve idrarla protein atılması ROP (prematüre retinopatisi) riskini daha da arttırır.

Prematüre Retinopatisi Nasıl Oluşmaktadır?

Retina damarları tam gelişmeden doğan bebeklerde doğumla birlikte damar gelişimi aniden durur. Özellikle bu bebekler solunum cihazlarına uzun süre bağlı kalmak zorunda kalırsa damar gelişimi baskılanmaya devam eder. Damar gelişimini devam ettirebilmek adına vücudun kendisinin salgıladığı VEGF adı verilen faktör aşırı miktarlara ulaştığı zaman anormal damar gelişimine neden olur ve prematüre retinopatisi oluşur.

Prematüre Retinopatisinin Belirtileri Nelerdir?

Premaütre retinopatisinin erken dönemlerinde ailelerin fark edebilceği bir bulgu oluşmaz. Bu yüzden ülkemizde 34 hafta ve 1500 gramın altında doğan tüm bebeklere prematüre retinopatisi (ROP) taraması yapılmaktadır. Ailelerin yapması gereken doktorlarının önerdiği tüm kontrollere zamanında bebeklerini getirmeleridir. Eğer prematüre retinopatisi tedavi edilmezse geç dönemde bebekte görülebilecek bulgular ise gözde kayma (şaşılık), kırmızı göz reflesinin alınamaması, gözden beyaz refle alınması, bebeğin göz takibi yapmamasıdır. Prematüre retinopatisi (ROP) hastalığının tamamen körlüğe yol açabilecek bir hastalık olduğu unutulmamalıdır.

Prematüre Retinopatisi Tanısı (ROP muayenesi) Nasıl Konulmaktadır?

Premature retinopatisi tanısı (ROP tanısı) damlalı muayene ve indirekt oftalmoskopi adı verilen özel bir muayene cihazı ile yapılan ROP taramalarıyla konmaktadır. ROP taramalarının (ROP muayenesi) ne zaman yapılacağı yazımın ilerleyen kısımlarında belirttim.

Prematüre Retinopatisi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Prematüre retinopatisinde uygulanan tedavi yöntemleri göz içi anti-VEGF enjeksiyonları, diod lazer uygulaması ve gerekli hallerde vitrektomi cerrahisidir. Hangi tedavinin uygulanacağına hastalığın zonuna ve evresine göre karar verilir.

ROP Anti-VEGF enjeksiyon tedavisi

Prematüre retinopatisi (ROP) için uygulanan anti-VEGF göz içi enjeksiyon tedavisi için genel anestezi kullanılmaz. Yenidoğan yoğun bakım şartlarında veya steril bir odada damla ile anestezi sağlanarak yapılır. Bebeklere özel çok küçük iğneler kullanılarak işlem gerçekleştirilir. Enjeksiyon sonrası anormal damarların gerileyip yeni ve normal damarların gelişmesi beklenir. Eğer göz içi enjeksiyon yetersiz kalır veya bir süre sonra hastalık yeniden aktive olursa diod lazer uygulaması veya vitrektomi cerrahisi gerekebilir.

Göz içi anti-VEGF enjeksiyonları ile ilgili detaylı bilgi için “Göz İçi İğne Tedavisi Nedir? Göz İçin Enjeksiyon Nasıl Yapılır?” yazıma bakabilirsiniz.

Diod Lazer Fotokoagulasyon Uygulaması

Prematüre retinopatisi için uygulanan diod lazer uygulaması genel anestezi altında gerçekleştirilir ve retinanın damarlanmamış tüm alanları lazer atışları ile doldurulur. Bu alanlardan daha sonra damar gelişimi olmaz.

Vitreoretinal Cerrahi (Vitrektomi)

Premature retinopatisi için uygulanan vitrektomi cerrahisi temelde erişkinde uygulanan vitrektomi cerrahisine benzerdir.

Vitreoretinal Cerrahi (vitrektomi) konusunda daha fazla bilgiyi “Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır? Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci” yazımda bulabilirsiniz.

Prematüre Retinopatisi Tedavisinde Yenilikler

Prematüre retinopatisi hastalığında son yıllarda göz içi anti-VEGF enjeksiyonlarının uygulanması ile başarı oranları artmıştır. BEATROP çalışmasına göre evre 3 hastalıkta anti-VEGF tedavisiyle %4.3, diod lazer tedavisiyle ise %21,9 oranında nüks tespit edilmiştir. Bu çalışmaya anti-VEGF göz içi iğne tedavisiyle nüks oranları çok belirgin olarak daha düşük çıkıştır ve iki tedavi arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Sık Sorulan Sorular (SSS)