Epiretinal Membran Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Epiretinal membranın diğer isimleri ERM ya da sarı noktada zar olarak bilinmektedir. Bu yazımda; epiretinal membran nedir, nasıl tanı konulmaktadır, tedavi yöntemleri nelerdir bunları anlatacağım.

Epiretinal Membran Nedir? Gözün Neresinde Oluşmaktadır?

Epiretinal membran, gözümüzün net ve renkli görmesini sağlayan retinanın merkezindeki makulada yani sarı noktada gelişen parlak ve saydam zar şeklindeki dokuya verilen isimdir. Bu zar sarı noktada (makulada) geliştiği için yaşa bağlı sarı nokta hastalığı ile ismen karıştırılmaktadır. Fakat epiretinal membran hastalığı, yaşa bağlı sarı nokta hastalığından farklı bir hastalıktır.

Epiretinal Membran Kimlerde Görülmektedir?

Epiretinal membran (ERM) genelde 50 yaş üzerindeki bireylerde görülür. Göze alınan travmalar nedeniyle ve retina yırtıkları olan kişilerde daha erken yaşlarda da ERM ortaya çıkabilir. Epiretinal membran hastalığı kadın ve erkekleri eşit sıklıkta etkilemektedir.

Gözümüzde Epiretinal Membran Neden Oluşur?

Epiretinal membran genelde kendiliğinden oluşur. Gözümüzün arka kısmını dolduran vitreus jeli retinaya yapışıktır. Yıllar içerisinde bu jelin yapısı bozulur ve genelde 50 yaşından sonra retinadan ayrılmaya başlar. Bu ayrılmanın epiretinal membran oluşumunu tetiklediği düşünülmektedir. Ayrıca şekere bağlı retina kanamaları (diyabetik retinopati), retina toplardamar tıkanıklıkları (retinal ven oklüzyonu), retina yırtıkları ve göze alınan travmalarda ERM oluşumunu tetiklemektedir.

Epiretinal Membranın Yapısı

Epiretinal membranın yapısı incelendiğinde çoğunluğunun retinanın destek hücresi olan glial hücrelerden ve retinanın pigment epitel hücrelerinden oluştuğu görülmektedir. Ayrıca fibrositler, astrositler, makrofajlar ve myofibrositler gibi hücreler de ERM’nin yapısında bulunabilir.

Epiretinal Membran Belirtileri Nelerdir?

Epiretinal membran ilk oluştuğunda genelde bulgu vermez ve zamanla hastalar görme azalması, kırık görme, yamuk görme, cisimlerin şekillerinin bozuk görülmesi, okuma güçlüğü, derinlik algısında kayıp, bir cismin iki göz tarafından farklı boyutlarda görülmesi gibi belirtiler tarifler. ERM’nin yeni tanımlanan bulgulardan biri ise “binoküler interferansdır“. Bu bulgu hastanın etkilenen gözünü kapattığı zaman daha rahat görmesini tanımlamaktadır.

Epiretinal Membran Kalıcı Görme Kaybı Yapmakta mı?

Görmeyi azaltmaya başlamış olan bir epiretinal membran ameliyat edilmezse kalıcı olarak merkezi görmenin kaybına yol açabilir.

Epiretinal Membran Görülme Sıklığı Nedir?

Toplumda yıllık epiretinal membran görülme sıklığı %1’dir. Bu her yıl her yüz kişiden birine epiretinal membran tanısı konduğu anlamına gelir. Göz hastalıkları açısından oldukça yüksek bir orandır.

Epiretinal Membran Tanısı Nasıl Konulmaktadır?

Epiretinal membran hastalığının tanısı damlalı göz muayenesi sonrası yapılan optik koherens tomografi (OKT, göz tomografisi) testi ile konmaktadır.

Epiretinal Membran Tedavisi Nasıl Yapılır?

Epiretinal membran hastalığı görme azalması yapana kadar belli aralıklarla takip edilebilir. Eğer görme seviyesi %70’in altına inerse vitrektomi ameliyatı uygulamak gerekir.

Ameliyat Nasıl Yapılmaktadır?

Epiretinal membran için yapılacak vitrektomi ameliyatını ben hastalarıma genel anestezi altında uygulamayı tercih ediyorum. Genel anesteziye uygun olmayan hastalara derin göz anestezisi ile de bu ameliyat yapılabilir. Ameliyatta çok küçük girişlerden girilerek retinanın üzerindeki birkaç mikron kalınlığındaki bu zar soyulur. Bazı durumlarda göz içine hava ya da gaz tamponad koyulması gerekebilir.

Ameliyatın Riskleri Nelerdir?

Görme azalması başlayan epiretinal membran hastaları tedavi edilmezlerse bir süre sonra tüm merkezi görmelerini kaybederler. Görmeleri önce %10 daha sonra ise %5 seviyesine düşebilir. Her ameliyat gibi epiretinal membran ameliyatının da riskleri vardır fakat ameliyat olmamanın riskleri çok daha fazladır. Retina ameliyatları konusunda deneyimli olan göz hastalıkları uzmanları ameliyatın komplikasyonlarına hâkim oldukları için riskleri en aza indirebilecek şekilde operasyonu gerçekleştirebilirler.

Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Epiretinal membran ameliyatı sonrası hastalarımızın verilen damla tedavilerini harfiyen uygulamaları, eğer gaz ya da hava verdiysek yüz üstü yatmaları, ilk 3 gün göze su değdirmemeleri ve 2-3 hafta kadar deniz, havuz, hamam ve sauna gibi aktivitelerden uzak durmaları gerekir.

Epiretinal Membran Ameliyatı (vitrektomi ) Sonrası İyileşme Süresi

ERM cerrahisi sonrası göz içine gaz ya da hava tamponadı verilmişse bu tamponad gözden çekilene kadar hasta göremez. Hava ya da gaz çekildikçe üst yarıdan başlayarak hastanın görmesi yavaş yavaş açılır. Eğer tamponad verilmemişse hasta ameliyatın ertesi gün görmeye başlar fakat ilk günler görüntü net olmayabilir. Birinci hafta görüntü netleşmeye başlar. İlk bir ayda daha hızlı olmak üzere 6 ay boyunca görme artışı ve iyileşme devam eder. Ameliyat esnasında göze mikro-dikişler koyulduysa ilk bir ay gözde batma olabilir.

Epiretinal Membran Ameliyatının (Vitrektomi Cerrahisinin) Başarı Oranı Nedir?

Deneyimli ellerde ERM cerrahisinin anatomik başarı oranı %100’e yakındır. Fonksiyonel başarı yani görme artışı ise hastadan hastaya değişmektedir. Burada önemli olan ameliyat öncesi görme düzeyidir ve retina hücrelerindeki hasar düzeyidir. Örnek olarak ameliyat öncesi görmesi %10 olan bir hastanın ameliyat sonrası görmesi %30’a ulaşabilir. Fakat ameliyat öncesi %60 gören bir hasta ameliyattan sonra %80-90 görmeye kavuşabilir (bu oranlar örnek olarak verilmiştir). Bu açıdan ERM ameliyatında geç kalmamak çok önemlidir.

Epiretinal Membran Ameliyatında (Vitrektomi Ameliyatında) Oluşabilecek Komplikasyonlar

Tüm cerrahilerde olduğu gibi ERM cerrahisinde de komplikasyonlar oluşabilir. Bunlardan en önemlileri retinada yırtık oluşması ve göz içi kanama olmasıdır. Deneyimli ellerde bu komplikasyonların oluşma oranı düşüktür.

Epiretinal Membran Ameliyatı Sonrasında Bulanık Görme Neden Olur?

ERM ameliyatı sonrası ilk günler hastanın bulanık görmesi normaldir. Eğer gaz yada hava verilirse de hiç göremez. Ameliyat sonrası retina ameliyatını gerçekleştiren doktor tarafından bunun bilgisi verilmektedir. Doktorunuzun bilgilendirmesinden farklı bir durum yaşıyorsanız bunu doktorunuzla paylaşmanız önerilir.

Ameliyatı Sonrası Tekrar Epiretinal Membran Oluşabilir mi?

ERM cerrahisi sonrası tekrar ERM gelişmesi oranı %5’tir. Hastaların %2’sinin ise tekrar ameliyat edilmesi gerekebilir.

Epiretinal Membran Ameliyatı Sonrası Katarakt Ameliyatı Yapılabilir Mi?

ERM cerrahisi sonrası katarakt ameliyatı yapılmasında bir engel yoktur. 50-55 yaş üstü hastalarda ERM için yapılan vitrektomi cerrahisi sonrası katarakt gelişimi hızlanmaktadır.

Epiretinal Membran Ameliyatı ve Katarakt Ameliyatı Beraber Yapılabilir Mi?

Eğer hastanın hem katarakt hem de ERM’si varsa ERM için yapılan vitrektomi cerrahisi ile birlikte katarakt ameliyatı da yapılabilir.

Epiretinal Membran Ameliyatının Fiyatı Nedir?

Epiretinal membran ameliyat fiyatları hastada eşlik eden başka bir hastalık olup olmadığına, göze gaz ya da hava verilip verilmeyeceğine ve verilecek anestezi türüne göre değişkenlik gösterir.

Vitrektomi ameliyat fiyatlarını öğrenmek ve Doç. Dr. Giray Ersöz’ e muayene olmak için Biruni Üniversitesi Hastanesi ile iletişime geçebilirsiniz.

Epiretinal Membran Konusundaki Bilimsel Çalışmalarım

Başlık: İdiyopatik epiretinal membran için cerrahi öncesi ve sonrası optik koherens tomografi anjiyografi kullanılarak foveal avasküler zonun (FAZ) kantitatif değerlendirmesi. (Başlık İngilizce orijinalinden Türkçeleştirilmiştir) doi: 10.1097/IAE.0000000000002794

Özet: Çalışma retina hastalıkları konusunda yayın yapan Dünya çapındaki en saygın dergi olan Retina dergisinde yayınlanmıştır. Çalışmada optik koherens tomografi anjiografi ile epiretinal membran hastalığı olan 28 kişinin retina damar yapıları ve foveal avasküler zon bölgesi incelenmiştir. Ameliyat öncesi olan bozuklukların ameliyat sonrasında düzeldiği çalışmada gösterilmiştir. Ayrıca ameliyat sonrası harf skoru kazancı ve merkezi foveal kalınlığın, ameliyat öncesi FAZ alanı ve ameliyat öncesi FAZ çevresi ile istatistiksel anlamlı olarak negatif korelasyon gösterdiği görüldü. (Tümü P < 0.05). Çok değişkenli lineer regresyon analizi ise ameliyat öncesi FAZ çevresinin, ameliyat sonrası harf skoru kazancı ile bağımsız olarak ilişkili olduğunu ortaya koydu (P <0.05).