Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır? Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

Gözümüz hassas bir organımız olmakla beraber gözümüzde oluşan herhangi bir kalıcı rahatsızlık hayatımızı çok zorlaştırmaktadır. Bu sebeple hızlı bir şekilde tanı koyup hastalığa yönelik tedaviyi uygulamak doğrusudur. Bu sizlere; vitrektomi nedir, vitrektomi ameliyatı hangi göz hastalıklarında yapılmaktadır ve sonrasındaki iyileşme süreci hakkında bilgiler vereceğim.

Vitrektomi Nedir?

Vitrektomi gözün beyaz kısmından gözün içine girilerek retinanın önündeki vitreus boşluğu içinde yapılan tüm ameliyatların ortak ismidir. Ameliyat için girişler gözün pars plana adı verilen bölgesinden yapıldığı için pars plana vitrektomi olarak da isimlendirilir. Ayrıca retina cerrahisi veya vitreoretinal cerrahi olarak da isimlendirilir.

Vitrektomi Ameliyatının Amacı Nedir?

Retinanın önündeki vitreus jeli retinaya yapışıktır. Bu nedenle vitreus jelini keserek uzaklaştırmadan retina yüzeyinde ameliyat yapılamaz. Vitrektominin amacı vitreus jelini retinaya zarar vermeden uzaklaştırmak ve sonrasında retina ile ilgili hastalıkların cerrahi tedavisini yapmaktır.

Vitrektomi Ameliyatı Uygulanan Göz Hastalıkları Nelerdir?

Maküla Deliği (maküler hole, sarı nokta deliği), epiretinal membran (sarı noktada zar üremesi), retina dekolmanı (retina yırtığı sonrası retinanın yerinden ayrılması), şeker hastalığına bağlı göz içi kanamaları, travmalara bağlı retina hasarlanmasında ve katarakt cerrahisi sonrası oluşan komplikasyonlarda pars plana vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır.

Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılmaktadır?

Vitrektomi ameliyatı katarakt ameliyatına kıyasla daha uzun sürede yapılır.  Vitrektomi ameliyatları ortalama 45-90 dakikada yapılmaktadır, fakat bazı durumlarda daha da uzun sürebilmektedir. Bu nedenle ben vitrektomi ameliyatı yaparken hasta konforunu arttırmak için genel anestezi uygulamayı tercih ediyorum. Genel anestezi alan hastaların hastanede bir gece yatmaları gerekir. Hastaların genel anestezi almasının riskli olduğu durumlarda da derin lokal anestezi uygulayarak pars plana vitrektomi ameliyatı yapılabilir. Bu durumda gece hastanede yatış gerekli olmayacaktır.

Vitrektomi ameliyatı uygulanırken çok küçük, milimetrik boyutta 3 ya da 4 kesi yapılarak göz içerisine girilir. Önce çok yüksek hızlı kesiciler ile vitreus jeli uzaklaştırılır sonra da retinadaki hastalığa yönelik girişimlerde bulunulur.

Vitrektomi ameliyatı bitiminde göz içi sıvı, hava, gaz veya silikon yağı ile bırakılır. Sıvı ile bırakılırsa görmede ek bir bozukluğu yol açmaz. Hava, gaz veya silikon yağına tamponad adı verilir. Göz, ameliyat sonrası hava veya gaz ile bırakılırsa bunlar göz içerisinden kendiliğinden kaybolana kadar hasta çok az görür sonrasında ise görmesi açılır. Hava 5 günde, SF6 gazı 2 haftada, C3F8 gazı ise 6-8 haftada tamamen kaybolur. Silikon yağı ise gözlük numarasında yaklaşık olarak 5 numaralık bir değişiklik yaratır ve göz içerisinden kendiliğinden emilmez. Pars plana vitrektomi sonrası silikon yağı konan gözlerin 2-3 ay sonra tekrar ameliyat edilip silikon yağının çıkartılması gerekir. Bazı durumlarda silikon yağı daha uzun sürelerde göz içinde tutulması gerekebilir. Silikon yağı çıkartıldıktan sonra gözlük numarası eski haline geri döner. Ameliyat sonrası; hava, gaz veya silikon yağı ile bırakılan hastaların dikkat etmesi gereken hususları aşağıda daha ayrıntılı olarak anlattım.

Vitrektomi Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Her ameliyatın olduğu gibi vitrektomi ameliyatının da riskleri vardır. Fakat vitrektomi ameliyatının yapılmasını gerektiren hastalıklar hastanın merkezi görmesini veya tüm görme yetisini yitirmesine sebep olacak hastalıklardır. Yani hastalar ameliyat olmazsa oluşacak görme kaybı çok daha ağır olacaktır.

Vitrektomi Ameliyatının Başarı Oranı Nedir?

Tecrübeli ellerde genel olarak vitrektomi ameliyatının başarı oranı yüksektir. Bu oran hastalığın türüne göre değişiklik gösterebilir.

• Epiretinal membran (ERM) hastalığında anatomik başarı oranı % 100’dür. Görme artış oranı ise hastanın doktora ne kadar erken başvurduğuna göre değişmektedir. Uzun süre bekleyen vakalarda görme artış oranı daha az olmaktadır.
• Evre 1 ve 2 Makula deliği (maküler hole) hastalığında da anatomik başarı oranı % 100’dür. Görme artış oranı da bu evreler de yüz güldürücü olmaktadır. Evre 3 ve 4 deliklerde ise başarı oranı daha düşük olmakla beraber yeni gelişen tekniklerle delik kapanma oranı % 90-100’lerde bildirilmektedir. Makula deliği hastalığında da uzun süre bekleyen vakalarda görme artış oranı daha az olmaktadır.
• Retina dekolmanı gibi ağır vakalarda da erken dönemde (ilk 1 hafta) yapılan ameliyatlarda başarı oranları % 90-95 olarak bildirilmektedir. Dekolman gelişmesi ile ameliyat arasındaki süre uzadıkça başarı oranı düşmektedir.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Yatış Pozisyonları

• Epiretinal membran ameliyatı sonrası genelde göz sıvı ile bırakılır ve yatış pozisyonu önerilmez. Eğer göz hava veya gaz ile bırakılırsa ilk 3-5 gün yüz üstü yatış pozisyonu verilir.
• Maküla deliği cerrahisi sonrası ilk 5 gün yüz üstü yatış pozisyonu verilir.
• Retina dekolmanı cerrahisi sonrası retinadaki yırtıkların konumuna verilen tamponada göre farklı yatış pozisyonları verilebilir.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Pars plana vitrektomi ameliyatı sonrası iyileşme katarakt ameliyatına kıyasla daha uzun sürmektedir. İlk hafta görmede artış başlamakta ve 6 ay boyunca iyileşme sürmektedir. Çoğu hastada dikiş atmaya gerek olmamaktadır. Dikiş atılması gerekirse de bu dikişler 3 hafta içerisinden kendiliğinden emilir.

İyileşme Sürecinde ve Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hastaların iyileşme süresince gözlerini ovmamaları, travmadan kaçınmaları ve damlalarını doğru şekilde kullanmaları çok önemlidir. Ayrıca göz içi hava, gaz veya silikon ile bırakıldıysa hastalara belli yatış pozisyonları verilir. Bu yatış pozisyonu hastalığın türüne göre değişiklik gösterir. Ama göz tamponad ile bırakıldıysa genelde sırtüstü yatış yasaklanır.

Pars plana vitrektomi sonrası göz hava veya gaz tamponadı ile bırakıldıysa bu tamponad tamamen kaybolana kadar hastanın uçağa binmesi veya araba ile çok yüksek rakımlara çıkması (Örnek: İstanbul’dan araba ile yola çıkıp Bolu dağına çıkması) yasaktır. Vitrektomi sonrası göz silikon yağı ile bırakılırsa uçağa binme veya yüksek rakımlara çıkma konusunda bir kısıtlama olmamaktadır. Fakat silikon yağının bozulmasına neden olabileceği için hastaların hızlı tempolu sporları yapmaları istenmemektedir.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Görme Seviyesi

Vitrektomi ameliyatı sonrası görme seviyesi hastalığın türüne göre değişkenlik gösterir. Fakat hastaların gözdeki tamponadlar emilene veya gözden alınana kadar bulanık görecekleri daha sonra da 6 ay boyunca iyileşmenin devam edeceğini bilmeleri iyi olacaktır.

Vitrektomi ile Katarakt Operasyonu Benzer Operasyonlar Mıdır?

Vitrektomi ve katarakt ameliyatları çok farklı ameliyatlardır. Vitrektomi ameliyatı retina hastalıkları konusunda uzmanlaşmış doktorlar tarafından yapılmaktadır. Kataraktı olan hastalarda katarakt ameliyatı ile vitrektomi ameliyatı birlikte yapılabilmektedir.

Vitrektomi Ameliyatı Konusunda Sık Sorulan Sorular

Vitrektomi ameliyatı konusunda çok sık sorulan soruların cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Göz Tansiyonu Yükselir Mi?

Vitrektomi ameliyatı sonrası göz tansiyonu yükselebilir. Bu durum genelde geçicidir ve damlalar ile kontrol altına alınır.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Ağrı Olur Mu?

Vitrektomi ameliyatı sonrası ilk günler gözde batma ve yanma olabilir. Gözde şiddetli ağrı olması durumunda göz doktoruna başvurmak gerekir.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Kanama Olur Mu?

Vitrektomi ameliyatı sonrası gözün beyaz kısmında kızarıklık ve kanlanma olması normaldir. Nadiren göz içi dokularda da kanama olabilir. Bu durum doktor kontrollerinde anlaşılabilir.

Vitrektomi Ameliyatı Fiyatı Nedir?

Vitrektomi ameliyat fiyatları hastalığın türüne, kullanılacak ek malzemelere ve tamponad türüne göre değişmektedir.